Rank-and-Yank

Định nghĩa

Rank-and-Yank là một mô hình đánh giá hiệu suất trong đó nhân viên được xếp hạng theo thứ tự hiệu suất (rank), và một tỷ lệ nhất định những người ở nhóm thấp nhất sẽ bị loại khỏi tổ chức (yank).

Mô hình này nổi bật trong những năm 1980–2000, đặc biệt dưới thời CEO Jack Welch tại General Electric (GE), khi công ty này áp dụng chính sách mỗi năm loại bỏ 10% nhân sự có hiệu suất thấp nhất.

Vai trò & Ứng dụng

• Tạo áp lực hiệu suất cao liên tục, khuyến khích nhân viên duy trì năng lực cạnh tranh.

• Giúp tổ chức loại bỏ những nhân sự không đáp ứng kỳ vọng, giảm chi phí và cải thiện hiệu suất tổng thể.

• Được sử dụng trong giai đoạn tái cấu trúc, tối ưu hóa đội ngũ, hoặc tại các công ty có văn hóa hiệu suất cao (high-performance culture).

Ví dụ minh họa

Tại một công ty công nghệ áp dụng mô hình Rank-and-Yank, sau mỗi chu kỳ đánh giá hiệu suất 6 tháng:

• Nhân viên được xếp hạng từ cao xuống thấp dựa trên KPI, năng lực, và thái độ.

• 10% ở cuối bảng xếp hạng sẽ bị cho nghỉ việc, trừ trường hợp đặc biệt.

Ví dụ: Trong team có 50 người, 5 người xếp cuối cùng có thể bị “yank” khỏi tổ chức, bất kể mức độ cố gắng nếu không đáp ứng chuẩn hiệu suất.

Những điều cần lưu ý

• Gây tranh cãi mạnh mẽ vì có thể tạo ra môi trường làm việc căng thẳng, cạnh tranh không lành mạnh.

• Nếu không có hệ thống đánh giá công bằng và minh bạch, nhân viên dễ mất niềm tin và sinh ra tiêu cực.

• Có thể dẫn đến chảy máu chất xám, mất văn hóa cộng tác nếu áp dụng kéo dài.

• Hiện nay, nhiều tập đoàn đã từ bỏ mô hình này để chuyển sang đánh giá liên tục, phản hồi 360 và phát triển nhân tài thay vì sa thải hàng loạt.